بازگشت
سنگ غدد بزاقی چیست ؟ درمان + پیشگیری
آنچه می‌خوانید :
سنگ غدد بزاقی به انگلیسی ( salivary stones ) ، که بیشتر به نام سیالولیتیازیس شناخته می‌شود، یکی از علل شایع انسداد در مجرای غدد بزاقی است. این حالت به وجود آمدن تجمعات کلسیمی (سنگها) در داخل مجاری غده بزاقی گفته می‌شود که می‌تواند منجر به عفونت، التهاب یا انسداد شود که گاهی ممکن است پزشک برای درمان به بیمار جراحی غدد بزاقی را پیشنهاد دهد.
شما عزیزان میتوانید سوالات خود در مورد سنگ غدد بزاقی را در پایان این مطلب از دکتر کیوان اقازاده بپرسید.
علت‌های سنگ غدد بزاقی:
هرچند علت دقیق تشکیل سنگ‌های غدد بزاقی هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، اما چندین عامل ممکن است در این روند نقش داشته باشند:
- افزایش میزان کلسیم یا دیگر الکترولیتها در بزاق
- کاهش جریان بزاق که می‌تواند به علت کم آبی بدن، رژیم غذایی کم فیبر یا استفاده از داروهای خاصی باشد
- آسیب‌دیدگی یا التهاب مجاری بزاقی
- عفونت‌های مکرر غدد بزاقی
به نقل از https://www.hopkinsmedicine.org/
- Dehydration, due to inadequate fluid intake, illness, or medications such as diuretic
- (water pills) and anticholinergic drugs
Trauma to the inside of the mouth
Smoking
Gum disease
علائم سنگ غدد بزاقی:
علائم ممکن است متغیر باشند و بسته به اندازه و موقعیت سنگ متفاوت باشد. شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- درد و تورم در اطراف غده بزاقی مربوطه، به ویژه هنگام غذا خوردن
- تغییر در جریان بزاق، مثلاً کاهش یا افزایش غیر طبیعی در تولید بزاق
- عفونت قابل ملاحظه در مجاری بزاقی یا غده بزاقی
- تشکیل یک کیست حاوی مایع
تشخیص سنگ غدد بزاقی:
- معاینه فیزیکی توسط دندانپزشک یا پزشک
- سونوگرافی
- سی تی اسکن یا ام.آر.آی که ممکن است برای مشاهده سنگ‌های کوچکتر یا تعیین موقعیت دقیق آنها استفاده شود
- سیالوگرافی، که در آن یک ماده کنتراست در مجاری بزاقی تزریق می‌شود تا تصویری بهتر از مجاری به دست آید
درمان سنگ غدد بزاقی:
درمان بستگی به اندازه و مکان سنگ دارد و ممکن است یکی یا ترکیبی از روش‌های زیر باشد:
1. افزایش جریان بزاق، مانند نوشیدن مقادیر زیادی آب، استفاده از آدامس های بدون شکر یا مرکبات برای تحریک ترشح بزاق
2. دستکاری و ماساژ دادن ناحیه مربوطه برای کمک به خارج شدن سنگ
3. استفاده از داروهای ضد التهابی یا مسکن‌ها برای کاهش درد و تورم
4. سنگ‌شکنی با استفاده از امواج صوتی (سنگ‌شکنی با امواج شوک) برای شکستن سنگ به قطعات کوچکتر
5. جراحی برای خارج کردن سنگ یا سنگ‌های بزرگتر که قابل خروج از طریق روش‌های دیگر نیستند
6. در صورت مکرر بودن سنگ یا عفونت شدید، گاهی اوقات برداشتن غده بزاقی مربوطه پیشنهاد می‌شود.
به نقل از https://www.nhs.uk/
sucking on a lemon or lemon drops
drinking plenty of water
gently massaging around the stone
پیشگیری از تشکیل سنگ غدد بزاقی:
برای پیشگیری، شامل:
- حفظ هیدراتاسیون مناسب
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- استفاده از رژیم غذایی متعادل با دریافت کافی کلسیم و محدود کردن مصرف غذاهای با کلسیم بالا یا اگزالات بدون مشورت با پزشک
- مراجعه به پزشک برای رسیدگی به مشکلات دهان که می‌توانند به عفونت غدد بزاقی منجر شوند
انتخاب استراتژی درمانی مناسب برای سنگ غدد بزاقی به عوامل مختلفی بستگی دارد و باید به وسیله یک پزشک متخصص صورت گیرد. ارزیابی جامع و فردی سازی برنامه درمان بر اساس نیازها و شرایط خاص بیمار ضروری است.
جراحی غدد بزاقی یکی از روش‌های درمانی است که معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سنگها بزرگ یا در مکان‌هایی هستند که نمی‌توانند به صورت خود به خودی یا با کمک دیگر تکنیک‌های غیرتهاجمی خارج شوند.
انواع جراحی حذف سنگ غدد بزاقی:
1. سیالوادنکتومی: این روش جراحی شامل برداشتن کامل غده بزاقی است. این کار زمانی انجام می‌شود که سنگها بسیار بزرگ هستند یا عفونت‌های مکرر اتفاق افتاده‌اند.
2. سنگ‌برداری مجرایی: اگر سنگ در مجرای غده بزاقی قرار گرفته باشد، ممکن است جراح بتواند فقط سنگ را بردارد و غده را حفظ کند.
فرآیند جراحی حذف سنگ غدد بزاقی :
جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. طول عمل جراحی بسته به اندازه و مکان سنگ متفاوت است. در برخی موارد، جراحی می‌تواند به صورت سرپایی انجام شود، بدون نیاز به بستری شدن شبانه در بیمارستان.
- قبل از جراحی، تصاویربرداری از قبیل سونوگرافی یا سی تی اسکن برای تعیین دقیق محل و اندازه سنگ استفاده می‌شود.
- زمانی که بیمار بیهوش است، جراح بخشی از پوست را برش می‌دهد تا به غده بزاقی دسترسی پیدا کند.
- پس از یافتن سنگ، جراح آن را برمی‌دارد. در برخی موارد، بخشی از مجرا نیز ممکن است برداشته شود.
ریسک‌ها و عوارض جراحی حذف سنگ غدد بزاقی:
- عفونت در محل برش
- خونریزی
- آسیب به اعصاب نزدیک به غده بزاقی که ممکن است منجر به بی‌حسی یا ضعف در بخش‌هایی از چهره شود
- مشکلات مرتبط با بیهوشی
دوره نقاهت حذف سنگ غدد بزاقی:
- پس از جراحی، دوره نقاهت ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و دستورات خاص برای مراقبت از زخم باشد.
- بیماران ممکن است برای چند روز دارای تورم و کبودی در محل جراحی باشند.
- از فعالیت‌های سنگین یا ورزش‌هایی که ممکن است به ناحیه تحت درمان فشار وارد کنند، باید اجتناب شود.
- به دنبال دستورات پزشک برای تغذیه و نوشیدن بعد از جراحی است بسیار مهم است و می‌تواند به کاهش خطر عفونت و تسریع روند بهبودی کمک کند.
پرسش 1: آیا سنگ غدد بزاقی خود به خود می‌تواند بیرون بیاید؟
پاسخ: بله، در برخی موارد، به‌خصوص زمانی که سنگ کوچک است و در نزدیکی دهان قرار دارد، ممکن است با استفاده از اقداماتی مانند افزایش جریان بزاق یا ماساژ ناحیه، بطور خود به خودی خارج شود.
پرسش 2: چه علائمی نشان دهنده وجود سنگ در غدد بزاقی هستند؟
پاسخ: علائم شامل درد و تورم در اطراف غده بزاقی، معمولا در هنگام غذا خوردن، کاهش یا افزایش غیرعادی جریان بزاق، و گاهی اوقات تب یا مزه بد در دهان به علت عفونت.
پرسش 3: آیا جراحی تنها راه حل برای حذف سنگ غدد بزاقی است؟
پاسخ: خیر، جراحی یکی از گزینه‌های درمانی است، ولی روش‌های دیگری مانند دستکاری و ماساژ دادن غدد، استفاده از داروها و روش‌های مختلف سنگ‌شکنی نیز وجود دارد. جراحی معمولاً برای مواردی که سنگها بیرون نمی‌آیند یا بزرگ هستند در نظر گرفته می‌شود.
پرسش 4: چگونه می‌توان از تشکیل سنگ غدد بزاقی جلوگیری کرد؟
پاسخ: جلوگیری می‌تواند شامل حفظ هیدراتاسیون مناسب بدن، رعایت بهداشت دهان و دندان، پیروی از رژیم غذایی متعادل و مصرف کمتر غذاهایی با اگزالات یا کلسیم بالا باشد. مصرف مرکبات و آدامس‌های بدون شکر نیز می‌توانند به افزایش جریان بزاق کمک کنند.
بیشتر بخوانید:
سوال هات خود در مورد سنگ بزاقی را پایین همین مقاله از دکتر کیوان آقازاده بپرسید.
این مقاله صرفا جهت اطلاع و آگاهی شما عزیزان تهیه شده است ،لطفا برای اقدامات درمانی و تصمیم گیری به پزشک متخصص مراجعه کنید.
منبع:
